Gurmeliğin Kökeni

Gurme kelimesi, Fransız kökenli bir sıfattır ve “gurman”dan gelir. Gourmet, “lezzeti keşfetmiş, damak tadına sahip kişi” demektir. Aynı zamanda “yemesini bilen” anlamına da gelir. 16. Louis dönemine kadar Fransız mutfağında çok ağır yemekler yapılıyordu. Ancak, Kral 16. Louis’in mutfağa girmesiyle birlikte mutfak kültürü önemli bir dönüşüm geçirdi.

16. Louis ve Fransız Mutfağı

Kral 16. Louis, zehirlenme korkusu nedeniyle mutfağa girmiş ve bu durum mutfakta büyük bir motivasyon ve rekabet yaratmıştır. Bu dönemde sülün, et ve bıldırcının en kalitelisi bulunmaya çalışılmış, etlerin ve yiyeceklerin pişirilmesinde incelikler ortaya çıkmıştır. Ağır soslar yerine daha hafif soslar, kremalı soslar yerine süt ve un karışımları tercih edilmeye başlanmıştır. Böylece, damak tadı da gelişmeye başlamıştır.

Şarap ve Gurmelik

Bu dönemde şaraplar da önemli bir rol oynamıştır. Hangi yemekle hangi şarabın içileceği konusunda damak yelpazesi genişlemiştir. Kıbrıs’tan bile şaraplar getirilmiş ve Versailes’da özel bir yemekte Kıbrıs’tan gelen hafif tabir edilen “cherry” tarzı şaraplar içilmiştir. O dönemde ada Osmanlı hakimiyetinde olsa da şarapları Kıbrıs’ta yaşayan Yunanlılar yapmaktaydı.

Gurme ve Lezzet Farkı

Gurmelik, yemeğin ve içeceğin inceliklerini bilmekle başlar. Bugün baklavayı Güllüoğlu’ndan yemek başka, herhangi bir baklavacıdan yemek başkadır. Asıl önemli olan, ikisi arasındaki lezzet farkını bilmek ve buna değer vermektir. Gurmelik bu noktada ortaya çıkar.

Gurme Mönüsü

Gurme mönüsü, bir anlamda “damak tadı mönüsü” olarak geçer ve burada şaraplar da işin içine girer. Gurmeler, damak tadına güvenilir insanlardır. Gurmelik, belirli bir eğitim ve deneyimle gelişir. Özellikle yurt dışında gurmelik eğitimi 14’lü yaşlarda başlar. Lüks restoranlarda veya otellerde eğitim alarak pahalı şarapları tatma şansı bulurlar. Bu şekilde, damak zevkleri gelişir ve gurmelik, karşılaştırma, eleştirme ve mükemmel lezzeti yakalama sanatı haline gelir.

Gurmelik Bir Hayat Tarzıdır

Gurmelik, sadece yemeğin nasıl pişirileceği veya nasıl içileceğini söylemekle bitmez. Mönü yapmak bir sanattır. Hangi yemeğin nasıl bir ortamda servis edileceği de önemlidir. İç dekorasyon, masa örtüsü, peçeteler, kullanılan tabaklar, bardaklar, çatal ve bıçak setleri, bunların yerleştirilmesi ve oda sıcaklığı özenle ayarlanmalıdır. Yemeğin uygun ısıda, ritüeline uygun servis edilmesi gurmenin sorumluluğundadır.

Şarap ve Yemek Uyumu

Gurmeler, menüye baktıklarında hangi yemeğe hangi şarabın uygun olduğunu anında seçip söyleyebilirler. Merlot gibi üzüm çeşitlerinin hangi yemeğe uyacağını bilirler. Aynı üzüm farklı bölgelerde farklı lezzetler ortaya çıkarır ve gurmeler, bu farkları ve hangi yemeğe uyacağını bilirler. Şarabın uygun sıcaklıkta sunulması da önemlidir.

İyi Bir Gurmenin Özellikleri

Gurme, iyi bir yemek sonrasında hangi baharatın veya tuzun ne kadar eksik veya fazla olduğunu söyleyebilen kişidir. Bütün gurmeler aynı damak tadına sahip olmasa da belli eleştirileri aynı doğrulukta yaparlar. Lezzetin düzelmesi ve gelişmesi açısından piyasadaki kişilere çok faydaları olmuştur.

Mete Alpay’ın Gurmelik Yolculuğu

Mete Alpay, St Benoit Lisesi’ni bitirdikten sonra Belçika’da bir otelde çalışmaya başlamış ve dünyanın en ünlü gurme otel restoranlarından birinde eğitim almıştır. Tuvalet temizlemekle başlayan kariyeri, bulaşık yıkamaktan komiliğe kadar her aşamayı içermiştir. Zorlu bir eğitim süreci geçirmiş ve ustasının yanında notlar alarak öğrenmiştir.

Türkiye’de Gurmelik

Türkiye’de gurmelik maalesef çok kısıtlıdır. Mete Alpay’a göre, en basit şeylerin bile en iyi yapılması gerekmektedir. Türkiye’de doğru düzgün patates kızartması veya patlıcan kızartması yapan çok azdır. Gurmelik, eleştirel olmayı ve yüksek standartları korumayı gerektirir.

Türkiye İçin Planlar

Mete Alpay, Fransız mutfağının eksperi olarak, Türk mutfağı ile bu bilgilerini sentezlemek istemektedir. Üzerinde çalıştığı kitap projeleri ve mutfak konseptleri ile Türkiye’de gurmeliği geliştirmeyi hedeflemektedir. Kadınlara mutfakta kullanabilecekleri baharat karışımları ve basit ölçü aletleri sunmak istemektedir. Yemek yapmayı öğretirken, bu bilgileri de paylaşmayı planlamaktadır.

Gurmelik, sadece bir meslek değil, bir hayat tarzıdır. Gurme, lezzetlerin inceliklerini bilen, karşılaştıran ve eleştiren kişidir. Türkiye’de gurmeliğin gelişmesi, bu sanatı öğrenmek ve uygulamakla mümkündür. Mete Alpay gibi deneyimli ve bilgili kişiler, bu alanda yol gösterici olabilirler. Gurmelik, bir sanat olarak, her zaman değerli ve öğrenilmesi gereken bir alandır.