Karadeniz’in en ünlü balığı hamsi (Latince: Engraulis encrasicolus) Azak ve Karadeniz olmak üzere ikiye ayrılır. Azak hamsisinin burnu daha küttür. Azak Denizi’nde üreyip kışlamak üzere güneye, bizim Orta ve Doğu Karadeniz bölgesine inerler; Nisan sonunda da kuzeye göç ederler. Karadeniz hamsisi ise Kuzeybatı Karadeniz’de ürer, kışlamak üzere Kasım’dan Şubat’a kadar Trakya kıyılarına ve Marmara’ya göç eder. Nisan ayında da yumurtlamak üzere Karadeniz’e çıkar. Ayrıca Marmara Hamsisi denilen, yalnız Marmara’da çıkan, daha küçük ve göç etmeyen bir hamsi türü de vardır. Aynı tür Kuzey Ege’de de bulunur. Bu hamsinin sırt rengi daha açıktır.
Hamsi özellikle Karadeniz yöremizin temel gıdası, temel protein kaynağıdır. Fiyatının ucuz olması nedeniyle çok geniş kitleler tarafından tüketilir. Hamsinin hemen her türlü yemeği yapılır. Izgara, tava, fırın, kağıt kebabı, buğulama, pilaki, yahni gibi. Siyah etli balık olmasına rağmen buğulamaya son derece uygundur. Yaz aylarında yağsız olduğu için ızgara yerine tava veya buğulaması tercih edilmelidir. Kış aylarında yakalanan hamsi tuzlanıp saklanır. Buna ançovi denilir. Ezmesine ise ançuez. Ayrıca balık yağı ve balık unu üretiminde de kullanılmaktadır.
SARDALYA
Hamsinin yakın akrabası sardalya (Latince: Sardina pilchardus) sürüler halinde yaşar ve kıyılar boyunca göç eder. Hamsi gibi Ticari değeri çok yüksek bir balıktır. 1988 yılında 90.000 ton ile hemen hamsiden sonra yer alır. Kurutularak, tuzlanarak hatta balık yağı ve balık unu elde etmekte kullanılır. Sardalya adı konserve işleminden dolayı konserve ile özdeşleşmiştir. Hatta ringa konservesine de aynı ad verilir.
Sardalya Akdeniz’de 15-20 cm dolaylarındadır. Okyanusta ise 30 cm’ye kadar büyürler. Hamsi Karadeniz için neyse sardalya’da Portekiz, İspanya’nın Atlas Okyanusu kıyıları, Sicilya ve Malta için de aynı şeydir. Bu ülkelerde birçok yemek sardalya üzerine kurulmuştur. Ülkemizde Kuzey Ege’de bolca yakalanan sardalyanın en lezzetli mevsimi Temmuz-Ekim aylarıdır. Bu sürede çeşitli ızgaraları, fırını ve kağıt kebabı, buğulaması ve pilakisi yapılabilir. Kasım-Haziran arasında ise ancak pilaki ve buğulaması yapılabilirse de bir önceki döneminki kadar lezzetli olmaz.
Sardalyanın küçüğüne papalina denilir, özellikle Ayvalık Cunda civarında ünlüdür; ayıklamadan yemeği yapılır. Tirsi ise sardalya azmanıdır. Kıl tarzında çok kılçığı vardır ve sardalya kadar lezzetli değildir.
Kaynak: Fish Var Balık Lokantası
[…] Yarım kg sardalya […]
[…] maydanoz1/2 su bardağı un2 adet yumurta sıvı yağ kızartmak için karabiberHazırlanışı:Hamsilerin kafalarını ve kılçıklarını temizleyelim. Bol suyla […]
[…] 1/2 kg temizlenmiş hamsi […]
[…] Hamsi Karadeniz’in en ünlü balığı. Sayısız çeşitte yemeği ile Karadeniz mutfağının ve balık sofralarının en başat lezzetlerinden. […]
[…] Hamsi, herhangi bir balık olmasının çok ötesinde, Karadeniz mutfağının belki de birincil simgesi ve lezzeti. Pilavından turşusuna çok sayıda yemeği ve tadı olan hamsinin en sevilen kimi tarifleri şöyle… […]
[…] en leziz balıklarından sardalya, tavası, buğulaması, pilakisi, dolması ve ızgarasıyla balık sofralarını süsler. Asma […]
[…] Sardalya özellikle tavası çok sevilen bir balık. Sardalya tavayı pilav çeşnisiyle hazırladığımızda özel bir lezzet yakalayabiliriz. […]
[…] Hamsi Hamsi denince ilk akla gelendir Karadeniz. Ünü Karadeniz’i de aşmış bir balık olarak tüm ülkede çok sevilir. Fiyatının ucuz olması nedeniyle çok geniş kitleler tarafından tüketilir. Hamsinin hemen her türlü yemeği yapılır. Izgara, tava, fırın, kağıt kebabı, buğulama, dolma, pilaki, güveç, çorba, yahni gibi. Hatta tatlısı bile yapılır Karadeniz’de. Siyah etli balık olmasına rağmen buğulamaya son derece uygundur. Yaz aylarında yağsız olduğu için ızgara yerine tava veya buğulaması tercih edilmelidir. Kış aylarında yakalanan hamsi tuzlanıp saklanır. Buna ançovi tabir edilir. Ayrıca balık yağı ve balık unu üretiminde de kullanılmaktadır. (Bkz: Fırında hamsi) […]