Pide, köfte, incir ve kabak Aydın’da yenir

Aydın verimli topraklara sahip, tarımsal üretimi en yüksek illerimizden. İncirin başkenti. Üretimin yüzde 65’i buradan. 30 bin aile geçimini incirden sağlıyor. Herkes Gemlik, Ayvalık der ama Türkiye zeytinlerinin yüzde 23’ü Aydın’dan gelir. Pamuk üretiminde Şanlıurfa’dan sonra ikinci durumda. Yine herkes Bursa’yı kestanesiyle tanır. Ama Bursa’ya kestane Aydın’dan gider. Aydın kestanenin yüzde 30’unu karşılar, Bursa işler öyle satar.Sanayi derseniz o da var. Ödemişli olan Ali Tezel‘in anlattığına göre, Ödemişliler 1940’larda ilçelerine tekstil fabrikası kurulmasını tarlalarda çalıştıracak işçi bulamayız diye istememişler. Başbakan Şükrü Saracoğlu da fabrikayı Nazilli’ye kurdurmuş. Sanayinin temeli o yıllarda binlerce işçi çalıştıran bu fabrikayla atılmış. Nazilli’nin nüfusu 100 bini devirmiş. Verimli topraklar aynı zamanda bu topraklarda çalışacak insanların varlığını gerektirmiş. Tarlalarda çalıştırmak için Mısır’dan ve Afrika’dan Osmanlı döneminde köleler getirilmiş. Sonra bu köleler azat edilmiş. Tabii Aydın gibi bir yeri kim terk etmek ister. Onlar da buraya yerleşmişler. Bugün Çine İlçesi’nin yaklaşık yarısı bu nedenle esmer tenli insanlardan oluşuyor. Aydın’ı da içine alan Teke Bölgesi’nde deve yetiştiriciliği ve güreşlerinin böyle bir geçmişi var.

ASIRLIK KEBAPÇI: Aydın mutfağında bu göçün izleri var. Aydın’ın en eksi lokantası Hacıoğulları Kebapçısı’nın yaptığı kebap bir Halep köftesi. Bu kebabı Türkiye’ye Halepli Mustafa Gücel 1878’de getirmiş. Şimdi beşinci kuşaktan Mehmet Gücel iş başında. Dükkânın tezgâhı, merdivenleri aynı ve çok aşınmış. Tarihine yakışır şekilde bütün devlet adamları da lokantaya gelmiş. Hacıoğlu Kebabı şiş köftenin, doğranmış lavaş üzerine konulması ve üzerine tereyağı gezdirilmesiyle yapılıyor. Sadesinde yanına doğranmış soğan veriliyor. Yoğutlu kebapta yoğurt ilave ediliyor ama soğan konulmuyor. Kebap için döş eti önce kıyılıp tuzlanıyor, ikinci kıyımdan sonra avuç içine alınarak büyük parçalar halinde poşetlere konuluyor ve buzdolabına yerleştiriliyor. Dinlendirme işleminin ardından yoğrulup köfte haline getiriliyor.

KÂĞIT GİBİ KABAK TATLISI: Kebabın üzerine verilen tek tatlı kabak tatlısı. Ancak bu kabak tatlısı bütün şehirlerde yapılanlardan farklı. Salam dilimleri gibi ince, kâğıt gibi. Daha önce kadayıf veriliyormuş, ancak Aydın’da bu kabak tatlısının önünde hiç kimse duramıyor. 100 yılı aşan lokanta da mecburen kabak tatlısına dönmüş. Kentte ev yemekleri yemek isteyenlere iyi bir adres ise bayanların çalıştırdığı Lezzet-i Şahane. Burada yöresel yemekler de yapılıyor. Köfte geleneği sadece kent merkezinde yok. Çine İlçesi köfte merkezi gibi çalışıyor. Çine köftesi adıyla Teke Yarımadası’nda çok tutuluyor. Bu kadar yaygın.

PİDE YARIŞI: Aydın’da köfte ve kabak tatlısından sonra pide de yaygın. Özellikle Yenipazar İlçesi’nin pideleri pek meşhur. Yuvarlak pideler Halep pidesi. Ancak kuşbaşılı, peynirli, otlu ve tahinli çeşitleri de var. Tahinlinin üzerine manda kaymağı da konuyor. Pidelerin yanında fırınlanan soğan veriliyor. Yenipazar’da pideciler arasında bir yarıştır gidiyor. Karadeniz’de belki bir iki yerde böyle bir rekabet var.

TURİZM MERKEZİNDE KÖY SOFRASI YARIŞ
Kuşadası’nda turistlerden ve denizden dolayı elbette balık yaygın. Ancak kır lokantaları da en az balık kadar yaygın. Köy sofrası adı altında yöresel yemekleri yapan bu yerler oldukça rağbet görüyor. Doğal ürünlerle, hatta kendilerinin yetiştirdiği meyve, sebze, tahıl ve etlerden yemek yapıyorlar. Bu mekânlara listemizde yer verdik. Güney kıyılarına tatile gidenler ve Kuşadası’nda konaklayanlar için doğal ortamda köy kahvaltısı ve yemekleri oldukça cazip. Bu durum turistler için de geçerli.

Abdurrahman Yıldırım

Kaynak: Habertürk