Alkolsüz İçecekler

Geleneksel şerbetlerin en ünlüsü: Demirhindi Şerbeti

Osmanlı”nın Şehzadebaşı”ndaki Direklerarası eğlenceleri ve o ünlü vazgeçilmez tatları, neredeyse bir döneme damgasını vuran şerbetleri…

Ferahlığın simgesi o limonata, meşrubat daha icat olmamışken sokakların ve evlerin baş tacı sokak şerbetçilerimizi büyüklerimizden dinliyoruz. Hatta fotoğraflarda görüyoruz.

Otantik giyimi ile dolaşarak “Şerbet…” diye bağıran ve sırtında kocaman bir ibriği hafifçe eğerek yarım metre mesafeden elinde salladığı bardağa şerbeti ustalıkla boşaltan şerbetçiler. Bunlar artık günümüzün dünyasında sadete turistik mekanlarda gösteri amaçlı dolaşıyorlar.

Osmanlı”da altın çağını yaşayan şerbetin, Türkler tarafından yaratıldığı ve onbirinci yüzyılda bile meyve sularından hazırlanıp günün her saatinde içilen geleneksel bir içecek olarak ortaya çıktığı belirtiliyor. Günümüzde Ramazan sofralarını süslediğine bakmayın. Eskiden misafire şerbet ikram edilmezse ayıp olurdu.

Biraz kiraz, kayısı, incir, erik gibi meyveleri kaynatıp şeker ya da bal katarak hazırlanan şerbetler her mevsim özel yöntemlerle erimeden korunan buz ya da kar karıştırılarak içilirdi. Bir kaç önemli şerbet çeşitlerini saymak gerekirse portakal şerbeti, turunç, şeftali, kayısı, erik, badem şerbeti, sübye denilen kavun çekirdeği, nar, kızılcık, çilek koruk, keçi boynuzu, gül, menekşe, yasemin ve demirhindi şerbeti…

Batılıların tamarint dedikleri bizdeki eski adı ile Hint Hurması isimli demir hindi meyvesinden yapılanlar hatırı sayılan şerbetler arasında yer alıyor. Demir hindi tropik bölgelerde yetişen kalın gövdeli, zümrüt yeşili oldukça ekşimsi bir meyvedir. Eskiden yemeklerde ekşi yerine kullanılırdı. Kabukları siyah renkte, eti yumuşak besleyici ve ferahlık verici bir meyvedir. Halen bir çok içkinin yapımında kullanılan bu meyve üzerine şeker serperek çiğ olarak da yenirdi.

KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN VE OSMANLI”DA ŞERBET GELENEĞİ
Kanuni Sultan Süleyman sıcak bir yaz günü Yeniçeri ortalarını ziyaret ve teftiş ederken, susamış. Soğuk şerbet istemiş. Ona bir kap içinde soğuk şerbet ikram etmişler. Kanuni de, şerbeti içtikten sonra o tası altınla doldurtup, geri göndermiş.

Ertesi yıl yine ortaları ziyaret ve teftiş ederken, her ortanın önüne geldiğinde şerbet dolu bir tas sunmuşlar ona. O da her tası altınla doldurtup, geri göndermiş.

Bu şekilde her o mevsimde Padişah’a Yeniçeri ortalarından bir şerbet dolu tas gönderilmesi ve bunların altınla doldurulup, iade edilmesi gelenek olmuş. Savaşlarda bile cepheden bu taslar saraya gönderilir ve altınla dolu olarak geri gelmeleri beklenirmiş

Duraklama dönemindeki savaşlardan birinde, Yeniçeriler yine İstanbul’a şerbet taslarını göndermişler. Ancak Hazine’de altın kalmadığı için taslar geri gönderilmemiş. Bunun üzerine Yeniçeriler savaşı bırakıp, bir nevi greve başlamışlar. Direniş haberi İstanbul’a ulaşınca Saray mutfağındaki altın tabaklar eritilip, bunlarla sikke bastırılmış. Şerbet tasları altınla doldurulup hemen cepheye gönderilmiş ve böylece yeniçeriler savaşa yeniden katılmış.

Osmanlı”nın ünlü şerbetleri şöyle sıralanıyor: Demir Hindi, Vişne Şerbeti, Kayısı Şerbeti, Meyan kökü, Şıra, Hurma suyu, Limonata

TEMR-İ HİNDİ (DEMİR HİNDİ)
Şerbetler yaz aylarında özellikle Ramazan aylarında iftar ve sahurda serinletici olarak içilebileceği ve ikram edilebileceği gibi iştah açıcı özelliğiyle de yemekle beraber içilebilir.

Osmanlı zamanında şerbetçilik günlük hayatta çok geniş bir yer almasından sebep, envai çeşit şerbetler yapılmıştır.

Osmanlı Saray Mutfağında şerbet, özel ibrikler içinde bulunur ve yemek yerken su yerine şerbet içildiği de olurdu. Evlerde şerbetler evin hanımı tarafından hazırlanırdı. Ev hanımları, meyvelerin sularından elde ettikleri şerbetleri evlerinde sakladıkları buzlar ile soğuturlar ve bu soğutma işlemine de ‘sücik üşitmek’ denirdi. Yaz aylarında birçok şekerci dükkanında envai çeşit şerbet satılırdı.

Osmanlı’nın en meşhur şerbeti olan Demirhindi Şerbetinin tarifini verelim.

Demirhindinin aslen bildiğimiz Hindi ile bir alakası bulunmamaktadır. Geçmişte ‘Temr-i Hindi’ denilen Demirhindi şerbeti, Hindistan’dan gelen Hint Hurması isimli bir baharatla yapılıyor

DEMİRHİNDİ ŞERBETİ

Demirhindi Şerbeti Tarifi

Malzemeler:

  • 250 gram demirhindi
  • 1 litre su
  • 1-2 su bardağı şeker (tatlılığa göre ayarlayabilirsiniz)
  • Yarım çay kaşığı karabiber (isteğe bağlı)
  • Yarım çay kaşığı tuz (isteğe bağlı)

Yapılışı:

  1. Demirhindiyi bir gece önceden suyun içinde ıslatın.
  2. Ertesi gün, demirhindiyi ve suyunu bir tencereye alın.
  3. Şekeri ekleyin ve karıştırarak kaynatın.
  4. Karışım koyulaşınca süzgeçten geçirin.
  5. İsteğe bağlı olarak karabiber ve tuz ekleyin.
  6. Karışımı soğutun ve soğuk olarak servis yapın.

Sık Sorulan Sorular

  1. Demirhindi Şerbeti Ne İçin İyi Gelir?
    • Sindirim sistemini rahatlatıcı özellikleri vardır ve serinletici bir etkisi bulunur.
  2. Demirhindi Şerbeti Nasıl Saklanır?
    • Buzdolabında kapalı bir kap içinde saklayabilirsiniz.
  3. Demirhindi Nereden Bulunur?
    • Demirhindi, aktarlarda ve bazı büyük marketlerin baharat reyonlarında bulunabilir.
  4. Şeker Miktarını Değiştirebilir Miyim?
    • Evet, tatlılığı kişisel zevkinize göre ayarlayabilirsiniz.

Demirhindi şerbeti, geleneksel Türk ve Osmanlı mutfağının bir parçası olarak tarihi bir içecektir ve yaz aylarında serinlemek için idealdir. Şimdiye özgü lezzeti ve ferahlatıcı etkisiyle, özellikle sıcak günlerde tercih edilen bir içecektir.

Kaynak: Güler Osmanlı Mutfağı

5 Replies to “Geleneksel şerbetlerin en ünlüsü: Demirhindi Şerbeti”

  1. yavuz

    çok güzel ama tarif eksik o 41 çeşit baharatlar nedir peki ?

  2. kesinlikle haklısınız,bu kadar basite indirilmemeliydi.

    Hayatımda ilk kez bu şerbeti Bodrum Marmarina saraylı da içtim,bayıldım,inanılmaz enerji veriyor,Gülşen hanıma nasıl yaptığını sordum,içine birsürü baharat kattığını söylemişti,çok da başarılı idi,yine Yalıkavağa gittiğimde yine içeceğim.

    1. Ahmet Atakan

      Ben ki kolay beğenenlerden değilim Marmarina saraylının hem yemeklerine hem şerbetlerine hemde iftar tabağına bayılmıştım bu yıl Ramazanda misafirleri götürmek icin aradık marinada olmadıklarını öğrenince çok üzüldük,o işletme aslında hepimiz için özeldi kim niye sahip çıkmadı,,,,yazık gerçekten yazık.

  3. emre

    benim merak ettiğim 41 çeşit baharatın listesi. hangi baharatları kullanacağız

  4. FAHRİ DİKKAYA

    41 çeşit dediği zaman aklınıza hemen mesir macunu gelsin..:))
    mesir macunundaki baharatları karşıştırıuyor. 1 çay kaşığı atıryuorz. saksıyı çalıştırcan braz

Comments are closed.